Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi 2015 yılı gelişim raporu, özet olarak aşağıdaki sonuçları vermektedir.
- 2015 yılı sonu itibariyle, sistemde katılımcı sayısı, geçen yıla göre %19, fon büyüklüğü ise %24 oranında artış göstermiştir.
- Katılımcıların 2015 sonuna kadar yatırdıkları katkı paylarından yönetim gider kesintisi düşüldükten sonra, fonlara yönlendirilen tutar 36,5 milyar tl, yılın sonuna kadar yaklaşık 43 milyar tl ye ulaşmıştır.
- Bireysel Emeklilik Sisteminin başlangıcından 2015 yılı sonuna kadar tüm şirketler tarafından yapılan toplam kesintiler tutarı 5,26 milyar TL ye ulaşmıştır. Bu kesinti tutarının %58 i Fon İşletim Gider Kesintisi, % 20 si Yönetim Gider Kesintisi, %12 si Ertelenen Giriş Aidatı, %9 u Peşin Giriş Aidatı ve %2 si Ara verme kesintisi olarak gerçekleştirilmiştir.
- Sektörde bulunan emeklilik şirketlerinin 2015 yıl sonuna kadar, yürürlükte bulunan tüm sözleşmeler üzerinden aldıkları giriş aidatları toplamı 304 milyon, aldıkları yönetim gider kesintisi toplamı ise 570 milyon tl dir.
- Sistemde bulunan tüm sözleşmeler içinde sözleşme adedi oranı ve katkı payı tutarı oranı açısından Marmara Bölgesi birinci sırada yer almaktadır.
- Sistemde bulunan tüm sözleşmelerin ortalama yaşı 3,1 yıl dır.
- 2015 yılı içerisinde akdedilen sözleşmelerden yaklaşık %10 u cayma hakkını kullanmıştır. Cayma hakkının kullanımında, sözleşme yürürlüğe girmeden ve yürürlüğe girdikten sonra yapılan cayma bildirimlerinin toplamı olarak ifade edilmektedir.
- 2015 yılı sonu itibariyle; 6.038.432 katılımcının, %57 si erkek, %43 kadın katılımcılardan oluşmaktadır.
- BES dahil olanların yaş ortalaması 39, fon büyüklüğünün BES yaş ortalaması 45,2 dir.
- 2015 yılında yılında sözleşmelere, düzenli ödenen aylık katkı payı tutarı 213 TL olmuştur.
- Sistemde bulunan katılımcıların %77,8 i bir adet sözleşmeye sahipken, %15,5 i iki adet, %6,7 si üç adet sözlşmesi bulunmaktadır. İlginç sonuç ise, sistemde bulunan toplam birikimlerin %50 si sistemde birden fazla sözleşmesi bulunan katılımcılara aittir.
- Sisteme ödenen katkı paylarının %55 i Kredi Kartıyla, %28 i Otamatik ödeme, %17 si Havele/Nakit olarak ödenmektedir.
- Sistemde bulunan katılımcıların, yaş aralıkları arttıkça sözleşme sonlanma oranın azaldığı gözlemlenmektedir. Bu iki değişken arasındaki ters korelasyonun sistemde bulunma süresinin azalmasına dolsayısyla beklenen yatırım getirilerinin beklenenden düşük olamsına yol açmaktadır.
- Türkiye de BES katlımcıları, sözleşme başına ortalama 2.2 adet emeklilik yatırım fonuna birikimlerini dağıtırken; Toplam birikimlerin %50 si Kamu Borçlanma Araçları, Standart ve Likit Fonlarda bulunmaktadır. Bu fon türlerinin içerisinde ağırlıklı olarak, faiz değişimlerine duyarlı borçlanma enstürümanlarının bulunduğu gözönüne alınırsa; 2015 yılı içerisnde meydana gelen faiz oranlarındaki dalgalanmaların (özellikle artış yönünde olanlarının), emeklilik sisteminde fon getirilerine ilişkin maniplasyonların nedenini açıklamaktadır.
- Bireysel Emeklilik Fonlarını %7,4 ü Hisse ağırlıklı, %33,2 si Esnek Fonlarda, %7,2 si Yabancı Para cinsinden Kamu Borçlanma Araçları Fonları, %1,3 Kıymetli Madenler Fonlarında dağıtılmış bulunmaktadır.
- Yukarıdaki verilerin ışığında; Son birbuçuk yıldır dövizde meydana gelen yükselişlerden ve son bir yıldır altın fiyatlarındaki artıştan emeklilik katılımcıları pek yararlanmak istememişlerdir.
- Esnek Fonlarda birikimlerin %33 ünün bulunması ise, önümüzdeki dönemde, değişen piyasa şartlarına göre esnek fonları yöneten Portföy Yönetim şirketlerinin, yatırım getirilerine ilişkin tartışmaları arttırmanın paralelinde emeklilik şirketleri bazında gerçekleşen getirilerin belirgin farklılaşmasına yol açacağa benzemektedir.
- 31.12.2015 tarihine kadar sistemden 27.745 katılımcı sistemden emeklilik hakkını kullanarak ayrılmıştır. Sistemde emeklilik hakkını elde eden katılımcıların %44 ü Emeklilik hakkını kullanmış, %56 sı ise emeklilik hakkını elde etmesine rağmen birikim yapmaya devam etmektedir.
