Bireysel Emeklilik Sistemi
Bireysel Emeklilik Sistemi, kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel emeklilik sistemidir. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir oluşturur.
Bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlayarak refah düzeyini yükseltmek,
Ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratmak,
İstihdamı arttırmak,
Ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak.
4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu uyarınca yürürlüğe giren BES; tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanır.
Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumunda mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmaz. BES, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır.
Bireysel Emeklilik Sistemi, kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde, yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel bir emeklilik
sistemidir.
Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir sağlayabilmektedir.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ
Sorularla Bireysel Emeklilik Sistemi
Sistem gönüllü katılım esasına dayalı bir sistemdir.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde ödenen katkı paylarıyla alınan emeklilik yatırım fonu varlıkları Takasbank’ta saklanmaktadır. Emeklilik şirketi varlıkları ile emeklilik yatırım fonu varlıkları ayrıdır. 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 17. maddesi uyarınca fon malvarlığı rehnedilemez, portföye ilişkin olarak yapılan işlemler haricinde teminat gösterilemez, üçüncü şahıslar tarafından haczettirilemez ve iflas masasına dahil edilemez. Aynı Kanun’un 14. maddesinde şirketin mali bünyesinin, katılımcıların hak ve menfaatlerini tehlikeye sokabilecek düzeyde zayıfladığının ve şirketin mali durumunun düzeltilmesine imkan bulunmadığının tespit edilmesi halinde Hazine tarafından uygulanabilecek muhtemel yaptırımlar belirtilmiştir.
Bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenleyen bir sözleşmedir.
Şirketlerin emeklilik faaliyetleri Hazine Maliye Bakanlığı, şirketin fonlarına, portföy yöneticilerine ve saklayıcılara ilişkin hesap ve işlemleri Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) denetimine tabidir. Şirketin yılsonu mali tabloları bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenirken fonların hesap ve işlemleri ayrıca yılda en az bir defa bağımsız dış denetime tabidir.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak, katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak amacıyla emeklilik şirketlerinin faaliyetleri Hazinenin günlük gözetim ve denetimine tabidir. Hazine bu görevin yürütülmesini teminen Emeklilik Gözetim Merkezi’ni görevlendirmiştir.
Sosyal Güvenlik Sistemi & Bireysel Emeklilik Sistemi
Fiil ehliyetine sahip herkes Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı olsa da, olmasa da sisteme dahil olabilir.
Bireysel Emeklilik Sistemi; katkı paylarının/tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır. Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu’nda mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmamaktadır
Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan kaynaklanan haklar devam edecektir. Bu arada Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katkı payı ödeyerek ikinci bir emeklilik geliri elde etmek mümkündür.
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giren katılımcının Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan çıkması söz konusu değildir. Bireysel Emeklilik Sistemi, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır.
Katılımcıların Bireysel Emeklilik Sistemi’nde geçirdikleri süreyle, sosyal güvenlik sisteminde geçirdiği sürenin ilişkisi bulunmamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndaki emeklilik hakları, bireysel emeklilik hesabına aktarılamaz.
BES KATILIMCISI
Bireysel Emeklilik Sisteminde Katılımcının Hakları Neler?
Emeklilik Planı Nedir?
Emeklilik planı, katılımcıya sunulan fonlara, katkı payına, düzensiz ödemeye, giriş aidatına, yönetim gider kesintilerine ve fon toplam gider kesintilerine, planın mesafeli satışta sunulup sunulmayacağına dair bilgileri, bunlara ilişkin hesaplamaları ve emeklilik sözleşmesinin uygulanmasına dair diğer teknik esasları içerir.
Emeklilik Planı Bilgilerine Nasıl Ulaşabilirim?
Emeklilik planlarıyla ilgili bilgilere, emeklilik şirketlerinin WEB sitelerinden, müşteri hizmetlerinden ve çağrı merkezlerinden ulaşılabilmektedir.
Emeklilik Planımı Nasıl Seçmeliyim?
Plan tercihi yapılırken plan dahilinde uygulanan giriş aidatı, yönetim gider kesintisi, ara verme durumunda uygulanacak kesintiler, plan kapsamında sunulan veya tercih edilen fonların performansları ve fon toplam gider kesintileri değerlendirilmelidir.
Ayrıca katılımcılar plan dahilinde sunulan fonların kendi yatırım stratejisiyle uyuşup uyuşmadığını, emeklilik şirketinin standart hizmetler dışında plan kapsamında ek hizmetler sunup sunmadığını, kredi kartı ile ödeme yapılması durumunda emeklilik şirketinin kredi kartına uygulayacağı blokaj süresini öğrenmelidirler.
BES Fonlarımı Değiştirebilir miyim?
Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami altı kez değiştirilebilir.
Emeklilik Şirketimi İstediğim Zaman Değiştirebilir miyim?
Yeni bir emeklilik sözleşmesi kurulması durumunda birikimin ve devlet katkısı hesabındaki tutarların başka bir şirkete aktarılabilmesi için sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren en az iki yıl süreyle şirkette kalması gerekmektedir. Başka şirketten aktarımla kurulan sözleşmenin tekrar aktarılabilmesi için ise ilgili şirkette en az bir yıl kalması gerekmektedir.
Aktarım İşlemi Sonrasında Yeni Sözleşmem Ne Zaman Yürürlüğe Girer?
Aktarım yapılan şirketteki emeklilik sözleşmesi, birikimin aktarıldığı tarihte, birikim bulunmaması halinde, varsa blokaj süresi tamamlandıktan sonra katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer.
Aktarım İşlemi İçin Ne Yapmalıyım?
Şirket, aktarım talebinde bulunana beş iş günü içinde hesap özetini, aktarım bilgi formunu ve aktarım talep formunu gönderir.
Talep sahibi, ilgili belgeler ile birlikte aktarım yapılacak şirkete başvurur. Aktarım yapılacak şirket, talebi uygun bulması halinde bir plan önerir ve planda öngörülen kesintilere ilişkin bilgi verir. Talep sahibi, ilgili planı tercih etmesi durumunda, aktarım işlemi için düzenlenmiş teklif formunu doldurarak imzalar veya güvenli elektronik iletişim araçları ile (kısa mesaj, elektronik posta, internet, faks gibi saklanabilir her türlü iletişim yöntemi) onaylar. Talep sahibi, imzaladığı veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onayladığı aktarım talep formunu faks veya posta ile aktarım yapılacak şirkete gönderir. Aktarım yapılacak şirket en geç talebin kendisine ulaştığı tarihi takip eden iş günü aktarımı yapacak şirkete başvurur. Aktarımı yapacak şirket, bu talebin şirkete ulaştığı tarihten itibaren on işgünü içinde birikimi, devlet katkısı hesabına ilişkin tutarlarla birlikte aktarım yapılacak şirkete aktarır.
