Çeşitlendirme & Zamanlama
Fon yönetiminde portföy çeşitlendirilmesi (diversification) ve portföy zamanlaması (market timing), getiriler üzerinde doğrudan etkisi olan iki temel stratejidir. Bu yazıda, her iki kavramın ne anlama geldiğini, nasıl uygulandığını ve getiriler üzerindeki etkilerini ele alacağız.
Portföyün çeşitlendirilmesi ve zamanlanması, fon yönetiminde getiriler üzerinde önemli bir rol oynar. Çeşitlendirme, riskleri azaltarak daha dengeli getiriler sağlar. Zamanlama ise potansiyel olarak getirileri artırabilir ancak aynı zamanda riskleri de arttırır. Yatırımcılar, bu iki strateji arasında dengeli bir yaklaşım benimsemelidir. Uzun vadeli yatırımlarda genellikle çeşitlendirme daha güvenilir bir strateji olarak öne çıkar ancak zamanlama konusunda dikkatli olunması gerektiği unutulmamalıdır.
Portföy Çeşitlendirilmesi
Portföyün çeşitlendirilmesi, riskin azaltılması amacıyla yatırımın farklı varlık sınıflarına, sektörlere veya bölümlere dağıtılması anlamına gelir. Teorik olarak, çeşitli varlık sınıfları veya sektörler arasındaki düşük korelasyon (ilişki derecesi ve yönü), bir varlığın getirisindeki düşüşün, diğer varlıkların olumlu performansıyla dengelenmesini sağlar. Bu durum, toplam portföyün oynaklığını (riskini) azaltırken, daha dengeli getiriler elde edilmesi olanak tanır.
1952 yılında Harry Markowitz tarafından yazılan “Portföy Seçimi” başlıklı makale “çeşitlendirmenin” bilimsel ve kurumsal finans literatüründe başlangıcını oluşturur. Markowitz çalışmasında beklenen getirinin istenen ve getirinin varyansının ise istenmeyen bir şey olarak değerlendiren yatırımcılar için bir portföy önermektedir. Bu noktada modelde risk istatistiksel bir ölçüt olan varyans yoluyla sayısallaştırılmıştır. Markowitz’e göre getirinin varyansını azaltmak için kullanılacak en etkin yöntem ise çeşitlendirmedir. Çeşitlendirme Markowitz’in modelinin en önemli noktasıdır.
Çeşitlendirilmesinin Etkisi
Modern Portföy Teorisi’ne (MPT) göre, doğru çeşitlendirilmiş bir portföy, aynı risk düzeyinde daha yüksek getiri sağlayabilir. Bu teori, farklı varlıkların aynı anda kötü performans gösterme ihtimalinin düşük olduğunu ve bu nedenle çeşitlendirilmiş portföylerin genellikle daha istikrarlı getirilere sahip olduğunu öne sürer. Bunun yanında, portföy sahipleri çeşitlendirme sayesinde belirli bir varlık sınıfının getirisindeki dalgalanmalardan daha az etkilenir. Örneğin, bir yatırımcının hisse senedine ve tahvillere eşit ağırlıklı yatırım yaparsa, hisse senetlerindeki bir gerileme, tahvillerin sabit getirileri ile dengelenebilir. Bunun sonucunda genel portföy daha az dalgalanma gösterir.
15
Ekim 2024
portföy zamanlaması
Portföy zamanlaması, piyasanın koşullarını tahmin ederek, yatırım yapılacak varlıkların miktarını ve zamanını belirleme stratejisidir. Yatırımcılar, piyasanın yükseleceğini düşündüklerinde hisse senetlerine, düşeceğini öngördüklerinde ise daha güvenli varlıklara (tahvillere, altına veya dövize) geçiş yaparak zamanlama yaparlar.
Ancak piyasa hareketlerini doğru tahmin etmek son derece zordur ve birçok yatırımcı bu stratejide başarısız olabilir.
Zamanlamanın Etkisi
Portföy zamanlaması, başarılı bir şekilde uygulandığında getirileri artırabilir. Ancak zamanlama hataları, yatırımcının beklediğinden daha düşük getiriler elde etmesine veya büyük kayıplar yaşamasına neden olabilir. Ayrıca, yatırımcılar genellikle dalgalanmalarının etkisiyle irrasyonel kara alabilir ve yanlış zamanlamalar yapılabilir.
Finans literatüründe yapılan birçok araştırma, aktif zamanlama çabalarının uzun vadede piyasa getirilerini aşmakta başarısız olduğunu gösteriyor. Örneğin, piyasa yükseldiğinde kaçırılan en iyi birkaç işlem günü, uzun vadeli getiriler üzerinde büyük bir olumsuz etki yaratabilir. Bu durum, “piyasayı yenmek” çabasının ne kadar zorda olduğuna dair önemli bir kanıttır.
Çeşitlendirme ve Zamanın Getiriler Üzerindeki Ortak Etkisi
Portföyün çeşitlendirilmesi, riskin düşürülmesi yoluyla istikrarlı getiriler elde etmeyi amaçlarken portföy zamanlaması riskli ama potansiyel olarak daha yüksek getiriler sağlayanların peşindedir. İki stratejinin kombinasyonu, yatırımcıların daha dengeli bir risk-getiri profil oluşturmasına yardımcı olabilir. Ancak yanlış zamanlama kararları çeşitlendirmenin sunduğu avantajları ortadan kaldırabilir.
Çeşitlenmiş bir portföy, piyasa dalgalanmalarına karşı daha dayanıklı olmasına rağmen, yatırımcılar portföy zamanlamasını dikkate alarak yanlış kararlar aldıklarında bu avantaj azalabilir. Örneğin, yatırımcılar panik halinde hisse senetlerinden çıkıp daha düşük getirili varlıklara yönelirse uzun vadede piyasanın toparlanmasından faydalanamazlar.
