Egemen KILIÇ
OTOMATİK KATILIM SİSTEMİ
bireysel emeklilik Sistemi
OKS
Türkiye’de bireysel emeklilik sistemi (BES), bireylerin emeklilik dönemlerinde finansal güvenlik sağlamak amacıyla gönüllü olarak katılabilecekleri bir tasarruf ve yatırım aracıdır. 2017 yılında otomatik katılım sistemi (OKS) devreye alınarak, çalışanların işverenleri aracılığıyla emeklilik planlarına otomatik olarak dahil edilmeleri sağlanmıştır. Bu makale, OKS’nin temel özellikleri, uygulamaları ve işleyişine dair önemli noktaları ele alırken, sistemle ilgili bazı kritik soruları da yanıtlayacaktır.
01
45 Yaş Altı Çalışanlar
Otomatik katılım, Türkiye vatandaşı olup 45 yaşını doldurmamış olan ve bir hizmet akdiyle çalışan tüm bireyleri kapsamaktadır
02
45 +
Talep etmeleri halinde 45 yaş üstü çalışanların da Otomatik Katılım sistemine dahil edilebilirler.
03
Serbest Çalışan
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile yabancı uyruklular otomatik katılım sistemine dahil edilmezler.
Çalışanlar, işverenleri aracılığı ile Otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dâhil olup gelecekleri için şimdiden birikim yapmaya başlıyor.
giriş Aidatı & Yönetim Gider Kesintisi Yok
Kesintiler
Otomatik katılım sisteminde çalışanlardan yapılabilecek bazı kesintiler bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemlisi, fon işletim gider kesintisidir. Bunun yanı sıra, giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi gibi diğer masraflar otomatik katılım kapsamındaki çalışanlardan alınmaz.
Yanlış Bildiklerimiz !
oKS Zorunlu Değil, Otomatik
anatajı
Otomatik katılım sistemi, çalışanların bireysel emeklilik sistemine daha kolay erişim sağlamalarını ve tasarruf alışkanlıklarını güçlendirmelerini amaçlayan önemli bir reformdur. İşverenlerin ve çalışanların bu sistemdeki rollerini ve haklarını anlamaları, uzun vadeli tasarruf hedeflerine ulaşmada büyük bir fark yaratacaktır. Devlet katkıları, cayma hakkı ve fon seçenekleri gibi esneklikler sayesinde, çalışanlar hem birikim yaparken hem de sistemden istediği zaman çıkma özgürlüğüne sahip olurlar.
Cayma Hakkı
Başlangıç Fonu
Sözleşme İşveren Tarafından İmzalanır
OKS Devlet Katkısı Uygulaması
Devlet Katkısı ve Ek Avantajlar
Otomatik katılım sisteminde çalışanlara sağlanan en önemli teşviklerden biri devlet katkısıdır. Çalışanların yaptıkları katkıların %30’u oranında devlet katkısı sağlanırken, sistemde kalmayı tercih eden çalışanlara ayrıca 1.000 TL ilave devlet katkısı da verilmektedir. Bu katkılar, çalışanların birikimlerini artırmak ve sistemde kalmalarını teşvik etmek için sunulan önemli avantajlardır.
family law
legal advice
gun crimes
drug crimes
OTOMATİK KATILIM FON TÜRLERİ
Otomatik katılım sisteminde yer alan fon türleri, gönüllü BES planlarında bulunması gereken fon türlerine göre farklılıklar arz etmektedir. Bu sebeple çalışanların başlangıç dönemi sonunda elde ettiği fon dağılım değişiklik hakkından en iyi getirileri elde edebilmesi için OKS fon türleri ile fonların piyasa etkileşimleri hakkında bilinç düzeyinin yüksek olması gerekir.
01
Başlangıç Fon
Otomatik katılım kapsamında işvereni aracılığıyla otomatik olarak bir emeklilik planına dahil edilen çalışanın ücretinden kesilecek katkı payı cayma süresi içinde Başlangıç Fonunda yatırıma yönlendirilir
02
Standart Fon
Emeklilik sözleşmesinin teklif aşamasında fon dağılımı tercihinde bulunmayan katılımcılarının birikimlerinin değerlendirildiği ve portföy sınırlamaları Bakanlıkça belirlenen fon.
03
Muhafazakar / Temkinli Değişken
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile yabancı uyruklular otomatik katılım sistemine dahil edilmezler.
04
Dengeli Değişken Fon
Otomatik katılım, Türkiye vatandaşı olup 45 yaşını doldurmamış olan ve bir hizmet akdiyle çalışan tüm bireyleri kapsamaktadır
05
Agresif Değişken Fon
Talep etmeleri halinde 45 yaş üstü çalışanların da Otomatik Katılım sistemine dahil edilebilirler.
06
Atak Değişken Fon
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile yabancı uyruklular otomatik katılım sistemine dahil edilmezler.
Yıllık devlet katkısı üst limiti BES ve OKS için ayrı tanımlanmaktadır.
Otomatik Katılım Sisteminde
İşverenlerin Yükümlülükleri
İşverenler çalışan sayısı beş ve üzerinde olması durumunda bir emeklilik şirketi ile OKS sözleşmesi düzenleyerek çalışanlarını OKS’ ye dâhil etmekle yükümlüdür.
Faaliyete yeni başlayan bir işverenler Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletmesi gereken ilk bildirimde beyan edilen çalışan sayısı beş veya üzerinde ise çalışanlarını müteakip takvim yılının başından itibaren yapılacak ilk ücret ödemesinden itibaren emeklilik planına dahil etmelidir.
Katkı payları, özel sektör çalışanlarına ait prime esas kazançlarının, kamu çalışanlarının ise emeklilik keseneğine esas aylığının %3’ü işverenler tarafından kesilerek sisteme aktarılır. Çalışan bu oranın üzerinde katkı payı ödemek isterse talebini işverene iletebilir. Çalışanlar, OKS’de dilediği kadar kalma hakkına sahiptir.
Sisteme dâhil edileceği yılın ilk günü itibarıyla 45 yaşını doldurmamış çalışanların, otomatik olarak; 45 yaşını doldurmuş çalışanlar ise, talep etmeleri halinde sisteme dâhil edilir.
Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenilmişse söz konusu ülkelerdeki işyerlerinde istihdam etmek üzere götürülen Türk işçileri sisteme dâhil edilmez.
OKS kapsamına giren bir işveren, en az bir emeklilik şirketi belirlemek ve bu emeklilik şirketiyle çalışanları için sözleşme yapmakla yükümlü. Düzenlenen sözleşme kapsamında çalışanların, adlarına açılan sertifika aracılığıyla sisteme dâhil olurlar. Katkılarının yatırıma yönlendirileceği fonları seçim hakkı çalışanlara aittir. Seçim hakkı çalışan tarafından kullanılmadığı takdirde, katkıların yönlendirileceği fonların tercihi işveren tarafından yapılır. Sistemde faizli veya faizsiz fon seçenekleri mevcuttur.
İşverenler, şirket seçimi sebebiyle şirketten komisyon dâhil hiçbir şekilde maddi menfaat elde edemezler.
OKS sözleşmelerde emeklilik şirketini değiştirme (aktarım) hakkı işverene aittir. İşveren hizmet aldığı emeklilik şirketini değiştirerek çalışanların hesaplarını mevcut emeklilik şirketinden başka bir emeklilik şirketine aktarabilir. Sisteme girişte seçmiş olduğu emeklilik şirketi ile imzaladığı sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren en az 2 yıl kaldıktan sonra, mevcut emeklilik şirketine daha önce başka bir emeklilik şirketinden aktarım yaparak geçmişse, aktarım tarihinden itibaren en az 1 yıl sonra diğer emeklilik şirketlerine aktarım yapabilirler.
Çalışan sayısı belirlenirken, birden fazla işyeri olması durumu söz konusu ise bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı göz önünde bulundurulur. Birden fazla bağımsız şirketin bir araya gelmesiyle oluşan şirket yapılanması olması durumunda, çalışan sayısı her bir şirket için ayrı ayrı veya toplu olarak değerlendirilebilir.
Çalışanları OKS emeklilik planlarına dâhil etmiş bir işveren, işyerinde yeni çalışmaya başlayan çalışanlarını ilk ücret ödemesinden katkı payı kesintisi yaparak emeklilik planına dâhil etmelidir. OKS’ ye dâhil olduktan sonraki bir tarihte çalışan sayısı beşin altına düşmesi durumunda, sistemde kalmaya ve yeni çalışanlarını sisteme dahil etmeye devam etmelidir.
OKS’ ye dâhil olmak için işveren tarafından belirlenen emeklilik şirketiyle sözleşme imzalaması gerekmektedir. Bu sözleşmede;
- Katkı payı ödeme günü belirlenmelidir. Çalışanlarının ücretinden kestiği katkı paylarını en geç, ücret ödeme gününü takip eden iş gününde emeklilik şirketinin hesabına aktarmalı. Katkı payı tutarı, çalışanların prime esas kazançlarının %3’üdür. Çalışan bu oranın üzerinde katkı payı ödemek isterse talebini işverene iletebilir. Bir çalışana ikramiye, bonus, maaş farkı gibi ödemeler yapıldıysa, bunlar için de aynı oranda katkı payı ödenmelidir.
- Mutabakat süreci belirlenmelidir. Emeklilik şirketine, çalışanların ücretlerinden kesilen katkı payı tutarı ile birlikte, hangi çalışanın hesabına ne kadar katkı payı yatırılması gerektiğini içeren tahsilat verisini de iletmelidir. Şirkete gönderilen katkı payı tutarı ile tahsilat verisinin eşleşmesine ilişkin mutabakat sürecinin ve aksi durumda izlenecek yolun sözleşmede belirlenmesi önemlidir.
- Çalışan taleplerinin toplanma yöntemi kararlaştırılmalıdır. Çalışanların cayma, ödemeye ara verme, katkı payı oranlarının değiştirilmesi, ayrılma, emekli olma vb. taleplerinin işveren tarafından mı, ya da emeklilik şirketi tarafından toplanacağı hususu emeklilik sözleşmesinde yer almalıdır.
Lorem ipsum dolor sit amet, conse ctetur adipiscing elit. Ut elit tellus off, luctus nec ullamc orper mattis, pvinar dapibus leo.
